Tham dự và chủ trì Diễn đàn, có Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lê Minh Khái; Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn; Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Trị; Và sự tham gia của khoảng gần 600 đại biểu đại diện cả nước.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn phát biểu khai mạc Diễn đàn

Phát biểu khai mạc tại Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ VIII, đồng chí Lương Quốc Đoàn – Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh:

"Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã là một chủ trương lớn, xuyên suốt và nhất quán của Đảng và Nhà nước. Sau hơn 20 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ năm Khóa IX, kinh tế tập thể, hợp tác xã đang trở thành một trong những thành phần kinh tế quan trọng, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế đất nước, tạo nhiều việc làm, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, trật tự, an toàn xã hội.

Để củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Thực hiện chủ trương của Đảng, trong những năm qua Hội Nông dân Việt Nam luôn xác định tham gia phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Hội; tích cực tuyên truyền, vận động và hỗ trợ, hướng dẫn hội viên, nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã và đạt được nhiều kết quả quan trọng, hỗ trợ đắc lực cho kinh tế hộ phát triển, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm cho hội viên, nông dân.

Các cấp Hội đã tập trung xây dựng, phát triển hệ thống chi Hội Nông dân nghề nghiệp, tổ Hội Nông dân nghề nghiệp, qua đó giúp hội viên nông dân tham gia liên kết, hợp tác sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị, đẩy mạnh sản xuất hàng hóa, mở rộng quy mô sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm, tạo tiền đề thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã.

Thông qua hoạt động của các cấp Hội đã thu hút gần 570.000 lượt hộ nông dân gia các dự án nhóm hộ xây dựng các mô hình sản xuất, kinh doanh, góp phần xây dựng, thành lập trên 23.000 mô hình kinh tế tập thể hoạt động có hiệu quả, trong đó có trên 3.800 hợp tác xã và trên 19.000 tổ hợp tác với doanh thu bình quân mỗi hợp tác xã đạt 4,7 tỷ đồng, lợi nhuận 350 triệu đồng/năm; doanh thu bình quân mỗi tổ hợp tác khoảng 240 triệu/năm, lợi nhuận đạt gần 40 triệu/năm; số hợp tác xã có sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên ngày càng tăng với trên 700 hợp tác xã (chiếm gần 20%).

Để làm rõ các vấn đề của Hợp tác xã trong tình hình mới, trong khuôn khổ Diễn đàn hôm nay, tôi đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận một số vấn đề lớn như sau:

Một là, về thực trạng phát triển kinh tế tập thể ở nước ta hiện nay. Cụ thể là những kết quả đạt được, cùng các tồn tại, hạn chế và nguyên nhân. Đồng thời, nêu lên những đề xuất, kiến nghị về cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp hiện nay.

Vai trò của Hội Nông dân Việt Nam, giai cấp nông dân trong tham gia tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập HTX và xây dựng, phát triển các mô hình, chuỗi liên kết trong sản xuất, kinh doanh nông sản.

Hai là, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng mối liên kết giữa doanh nghiệp với các HTX, giữa nông dân với HTX, giữa HTX với doanh nghiệp trong việc tạo chuỗi liên kết đa giá trị, bền vững trong sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ nông sản.

Ba là, thảo luận về vấn đề ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất, kinh doanh, vào các hợp tác xã, tổ hợp tác phục vụ sản xuất, xuất khẩu nông sản."

Cũng tại diễn đàn các đại biểu được nghe một số báo cáo tham luận và tập trung vào thảo luận các chủ đề chính, đó là: Thực trạng phát triển kinh tế tập thể nói chung và tình hình hoạt động của các HTX, THT do Hội Nông dân Việt Nam vận động, hỗ trợ thành lập; Chia sẻ kinh nghiệm, bài học và cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích thành lập các HTX, THT trong nông nghiệp; Thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp, tạo chuỗi liên kết đa giá trị…

Tham gia thảo luận các vấn đề cụ thể tại Diễn đàn sẽ có đại diện các HTX tiêu biểu, các nông dân xuất sắc, đại diện lãnh đạo Hội Nông dân các tỉnh, thành phố; đại diện các Bộ, ngành, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp nhằm chia sẻ kinh nghiệm thực tế.

Đồng chí Nguyễn Văn Nhiên, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh An Giang  phát biểu tại diễn đàn

Phát biểu tại diễn đàn, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh An Giang Nguyễn Văn Nhiên khẳng định vai trò “cầu nối” của tổ chức hội trong việc giúp nông dân, hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp xây dựng “Cánh đồng lớn”. Từ năm 2019 đến nay, Hội Nông dân tỉnh An Giang phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, Liên minh HTX, Tập đoàn Lộc Trời tham gia thành lập 50 HTX, tham gia góp 20% vốn điều lệ, cử nhân sự giám đốc, kế toán HTX (do Tập đoàn Lộc Trời trả lương). Ngoài ra, toàn tỉnh An Giang có 1087 THT, 267 CLBND, 173 mô hình “Chi, Tổ Hội Nông dân nghề nghiệp", với 2 500 thành viên tham gia…

Từ thực tế tại An Giang cho thấy, việc Hội Nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể, cụ thể là vận động thành lập HTX, THT là hướng đi rất đúng. Tuy nhiên, Hội Nông dân đang rất cần có thêm công cụ về chính sách, cũng như nguồn kinh phí để tiếp tục vận động thành lập các HTX, THT mới; tập hợp nông dân tham gia các THT sản xuất, tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kiến thức sản xuất, liên kết sản xuất cho nông dân, hạn chế tối thiểu trường hợp mạnh mún, xé lẻ trong sản xuất…

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn

Phát biểu Diễn đàn Nông dân Quốc gia, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ bày tỏ sự vui mừng khi tham dự Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ VIII năm 2023, đặc biệt với sự có mặt của 100 Nông dân Việt Nam xuất sắc và 63 Hợp tác xã nông nghiệp tiêu biểu do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh: "Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Khẳng định phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu, khách quan, là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị". Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 02/02/2023 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Đảng, Nhà nước cũng xác định rõ và coi kinh tế tập thể là một trong 4 thành phần kinh tế không thể thiếu, tạo nên sự ưu việt của nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác sau khi được các Hội nông dân hỗ trợ thành lập đã làm ăn có lãi, tạo thêm nhiều công ăn việc làm và sản phẩm nông sản chất lượng, an toàn, xây dựng được các thương hiệu sản phẩm OCOP; các mô hình hợp tác xã nông nghiệp tổ chức sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị ngày càng tăng, nhiều hợp tác đã đăng ký sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn VietGAP. Tuy vậy, các hợp tác xã hiện nay cũng còn gặp không ít khó khăn, thách thức cả về vốn, đất đai, tiêu thụ nông sản cho đến năng lực quản trị, cơ chế, chính sách để vận hành, hoạt động của các hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp.

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các đồng chí lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, Hội Nông dân Việt Nam cần khẩn trương tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, cần nhận thức đúng, đầy đủ về bản chất, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Để thực hiện yêu cầu này, đề nghị Bộ kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể theo chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Hai là, đề nghị Hội Nông dân các cấp tiếp tục thực hiện việc tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập mới được nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác hơn nữa trên cơ sở các chi, tổ hội nghề nghiệp. Phấn đấu mục tiêu chung là đến năm 2030, cả nước sẽ có 140.000 tổ hợp tác, 45.000 hợp tác xã với 2 triệu thành viên tham gia. HTX, tổ hợp tác mới thành lập, các HTX cần nhanh chóng ứng dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất.

Ba là, Đề nghị Văn phòng Chính phủ phối hợp với Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Hội Nông dân Việt Nam tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp”. Các nội dung Đề án phải đảm bảo tính khả thi, huy động được nguồn lực của xã hội; phát huy và nâng cao hơn nữa vai trò của Hội Nông dân các cấp trong việc tham gia phát triển kinh tế tập thể, khuyến khích những cách làm mới, hình thành các chuỗi liên kết bền vững.

Bốn là, đối với các bộ, ngành, địa phương, theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần tập trung nghiên cứu, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc mà đại diện các hợp tác xã đã nêu lên tại Diễn đàn, nhất là không đùn đẩy trách nhiệm với những vấn đề thuộc về cơ chế, chính sách về hợp tác xã.

Năm là, cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực kinh tế tập thể. Ưu tiên nguồn lực, bố trí kinh phí, cán bộ theo dõi các nội dung về đổi mới kinh tế tập thể, hợp tác xã ở cơ quan, đơn vị từ trung ương tới địa phương.

Sáu là, cần tăng cường hợp tác quốc tế để thu hút các nguồn lực hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hơp tác xã trong nông nghiệp và mở rộng thị trường, giới thiệu tiêu thụ sản phẩm của các hợp tác xã; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ nguồn nhân lực các tổ chức kinh tế tập thể do Hội Nông dân tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập. Xây dựng cơ chế, chính sách để đào tạo, bồi dưỡng, thu hút đội ngũ tri thức trẻ về làm việc tại các hợp tác xã, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao trong xây dựng chuỗi giá trị, hội nhập quốc tế.

Bảy là, các hợp tác xã phải chủ động, sáng tạo, đổi mới cách nghĩ, cách làm, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, tích hợp đa giá trị; các sản phẩm làm ra phải có thương hiệu, chất lượng cao, đáp ứng được thị trường trong nước và thế giới, nhất là gắn với thương hiệu Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).

Tám là, Hội Nông dân Việt Nam cần duy trì hoạt động tổ chức Diễn đàn, tạo thành sân chơi bổ ích cho người nông dân trong việc chia sẻ, đề xuất các kinh nghiệm trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh; đồng thời nêu những đề xuất, kiến nghị để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các bộ, ngành, địa phương kịp thời có giải pháp, chính sách tháo gỡ.

Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn, được sự đồng ý và cho phép của Thường trực Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt tổ chức Ra mắt Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc nhằm kết nối, chia sẻ với gần 800 Nông dân xuất sắc đã được bình chọn, tôn vinh trong 11 năm qua và đại diện các HTX tiêu biểu, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Ra mắt "Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc".

Việc hình thành Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc nhằm mục đích tập hợp, kết nối các Nông dân Việt Nam xuất sắc các thời kỳ để giao lưu, học hỏi, cùng tìm kiếm thị trường, hợp tác đầu tư; cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin trong sản xuất nông nghiệp. Tổ chức các hoạt động đào tạo, tham quan, các chương trình hoạt động xã hội...

Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc được hình thành trên cơ sở tự nguyện, tự chủ hoạt động với các hình thức sinh hoạt đa dạng, phong phú. Dự kiến, mạng lưới sẽ có các bộ phận chính, gồm: Ban Điều hành, Ban Thư ký và Ban Truyền thông. Mạng lưới sẽ được hoạt động chủ yếu trên nền tảng số, kết nối online và sẽ có những buổi sinh hoạt trực tiếp.